Investigating the Variances of Maghrib Prayer Time in Indonesia and Malaysia
DOI:
https://doi.org/10.21580/al-hilal.2025.7.1.26577Keywords:
Maghrib prayer time, Indonesia, MalaysiaAbstract
The determination of the beginning of Maghrib prayer time is crucial, as it is directly related to the position of the Sun on the western horizon. Indonesia sets the Maghrib time when the Sun is at the proper position of -1 degree or -0° 50', along with elevation and atmospheric refraction corrections. In contrast, Malaysia adds approximately two minutes after sunset without defining a specific angular position, considering local elevation and atmospheric factors. This study aims to comparatively analyze the methodologies used by Indonesia's Ministry of Religious Affairs and Malaysia's JAKIM through a library research approach, employing both philosophical-normative and astronomical perspectives. Data were collected from interviews and Islamic astronomy documents. The findings show that while both countries agree on the Islamic legal principle that Maghrib begins when the Sun has fully set, technical differences in calculation methods reflect their respective approaches to integrating religious texts with astronomical precision.
Downloads
References
Auda, Jasser. Maqasid Al-Shariah as Philosophy of Islamic Law. London: IIIT, 2008.
Azwar, Saifuddin. Metode Penelitian. Yogyakarta: Pustaka Pelajar, 2014.
Badan Meteorologi Klimatologi dan Geofisika. Almanak 2022. Jakarta: BMKG, 2021.
Butar-Butar, Arwin Juli Rakhmadi. Pengantar Ilmu Falak Teori Dan Praktik. Medan: LPPM UISU, 2016.
Djamaluddin, Thomas. “Hisab Waktu Salat Dalam Kajian Astronomi.” In Lokakarya Imsakiyah Ramadhan 1432 H. Semarang: PPM IAIN Walisongo Semarang, 2011.
Djamaluddin, Thomas. “Metodologi Penentuan Awal Maghrib Di Indonesia.” 2025.
Encep Abdul Rojak, Amrullah Hayatudin, Yunus Muhammad. “Koreksi Ketinggian Tempat Terhadap Fikih Waktu Salat: Analisis Jadwal Waktu Sholat Kota Bandung.” Al-Ahkam 27, no. 2 (2017): 241–66.
Fahmi, Moch. Riza. “Studi Komparasi Jadwal Salat Sepanjang Masa H . Abdurrani Mahmud Dengan Hisab Kontemporer.” Jurnal Bimas Islam 10, no. 3 (2017): 565–90.
Fahmy, Fitriyani & Syaifur Rizal. “Program Di9ital Prayer Time Dalam Penentuan Waktu Salat.” Ulul Albab: Jurnal Studi Dan Penelitian Hukum Islam 2, no. 2 (2019): 59–79.
Faizin, Moh Yusuf, Muhammad Himmatur Riza, and Muhammad Habibur Rahman. “Dinamika Waktu Imsak Pada Jadwal Imsakiyah Ramadan.” Al-Marshad: Jurnal Astronomi Islam Dan Ilmu-Ilmu Berkaitan 7, no. 2 (2021): 151–61.
Firdaus, Nailur Rahmi dan. “An Analysist Of Sa’adudin Djambek’s Hisab Method About All The Time Of Praying Schedule.” Al-Hilal: Journal of Islamic Astronomy 2, no. 1 (2020): 15–38.
Hisyam, M. Ilmu Falak: Teori Dan Praktik. Jakarta: Rajagrafindo, 2018.
Imam Nawawi. Al-Majmu’ Syarh Al-Muhadzdzab. Jilid 3. Beirut: Dar al-Fikr, 1996.
Ismail. “Akurasi Waktu Jam Masjid Di Kota Lhokseumawe.” Jurnal Al-Ijtimaiyyah 6, no. 1 (2020): 75–90.
Ismail. “Dinamika Jadwal Waktu Salat Di Indonesia.” UIN Walisongo Semarang, 2021.
Ismail & Husnaini. “Aktualisasi Jadwal Salat Sepanjang Masa Abu Muhammad Isa Mulieng Aceh.” Islamic Review: Jurnal Riset Dan Kajian Keislaman 10, no. 1 (2021): 93–110. https://doi.org/10.35878/islamicreview.v10i1.245.
Izzuddin, Ahmad. Ilmu Falak Praktis. Semarang: Pustaka Rizki Putra, 2012.
Izzuddin, M. Misbah Zainul dan Ahmad. Ilmu Falak Praktis. Semarang: Walisongo Press, 2006.
JAKIM. Garis Panduan Penentuan Waktu Solat Di Malaysia. Putrajaya: JAKIM, 2017.
JAKIM. “Hasil Observasi Falak Jakim,” 2022. https://falak.jakim.gov.my.
JAKIM. Manual Penentuan Waktu Solat Malaysia. Putrajaya: Bahagian Falak JAKIM, 2019.
Al-Jazairī, Abdurrahman. Al-Fiqh ‘Alā Al-Mazahib Al-Arba’Ah. 1st ed. Beirut-Libanon: Dar al-Kutub al-Ilmiyah, 2003.
Kementerian Agama RI. Al-Qur’an Dan Tafsirnya Jilid 4. Jakarta: Kementerian Agama RI, 2012.
Kementerian Agama RI. Pedoman Hisab Rukyat Indonesia. Jakarta: Ditjen Bimas Islam, 2020.
Kementerian Agama RI. “Software Jadwal Shalat Kemenag,” n.d. https://bimasislam.kemenag.go.id/jadwalshalat.
Lajnah Falakiyah NU. Modul Pelatihan Hisab Rukyat. Surabaya: LFNU, 2021.
“Laporan MABIMS, Pertemuan Ahli Falak MABIMS Ke-12,” 2012.
Majelis Ulama Indonesia. Fatwa tentang Penetapan Waktu Salat. Indonesia, issued 2004.
Almanshur, M. Djunaidi Ghony & Fauzan. Metodologi Penelitian Kualitatif. Edited by Ar-Ruzz Media. Yogyakarta: Ar-Ruzz Media, 2016.
Maulana, R. “Literasi Astronomi Dalam Masyarakat Islam.” Jurnal Falak 3, no. 2 (2021).
Musa, M. H. Ilmu Falak Dan Aplikasinya. Kuala Lumpur: Penerbit UM, 2015.
Musonnif, Ahmad. Ilmu Falak. Yogyakarta: Teras, 2011.
An-Nawawi, Muhyiddin Yahya bin Syaraf. Shahih Muslim Bi Syarhi An-Nawawi. Jilid 5. Muassasah Qarthabah, 1994.
Pulo, Teungku Mustafa Muhammad Isa. Fiqih Falakiyah. Yogyakarta: Deepublish, 2016.
Al-Qaradawi, Yusuf. Fiqh Al-Mu‘Āṣir. Kairo: Dar al-Shuruq, 2002.
Riza Afrian Mustaqim. “Relevansi Jadwal Waktu Salat Sepanjang Masa.” Jurnal Alwatzikhoebillah : Kajian Islam, Pendidikan, Ekonomi, Humaniora 6, no. 2 (2020): 22–34.
Riza, Muhammad Himmatur, Thomas Djamaluddin, and Ahmad Izzuddin. “Transformation of Prayer Time Schedules: From A Static-Passive to A Dynamic-Variative Perspective.” Ulul Albab: Jurnal Studi Dan Penelitian Hukum Islam 6, no. 1 (2024): 39. https://doi.org/10.30659/jua.v6i1.22826.
Soewadji, Jusuf. Pengantar Metodologi Penelitian. Jakarta: Mitra Wacana Media, 2012.
Sosrodihardjo, Bungaran Antonius Simanjuntak dan Soedjito. Metode Penelitian Sosial. Jakarta: Yayasan Pustaka Obor Indonesia, 2009.
Suleman, Frengky. “Penentuan Awal Waktu Shalat.” Jurnal Ilmiah Al-Syir’ah 9, no. 2 (2011): 1–14. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.30984/as.v9i2.31.
Al-Suyuthi, Al-Hafiz Jalal al-Din. Sunan Al-Nasa’i Bi Syarhi Al-Hafidz Jalalu Al-Din Al-Suyuthi Wa Hasyiyatu Al-Imam Al-Sindi. Juz 1. Halab: Maktab al-Mathbu’at al-Islamiyyah, n.d.
Syalabi, Ahmad. Ilmu Falak Dalam Islam. Jakarta: Bulan Bintang, 1990.
Al-Thabari, Abu Ja’far Muhammad bin Jarir. Tafsir Al-Thabari. Jilid 4. Beirut: Muassasah al-Risalah, 1994.
Umar, Roslan. “Penentuan Awal Waktu Maghrib Di Malaysia.” Malaysia, 2025.
Yamani, Ahmad Zaki. Astronomi Islam Kontemporer. Kuala Lumpur: IIUM Press, 2015.
Zaini Ujang et al. Aplikasi Ilmu Falak Dalam Penentuan Waktu Solat Di Malaysia. Malaysia: Universiti Teknologi Malaysia, 2016.
Al-Zuhaili, Wahbah. Ushul Al-Fiqh Al-Islami. Damaskus: Dar al-Fikr, 1998.
Al-Zuhaily, Wahbah. Al-Fiqh Islami Wa Adillatuhu. Damaskus: Dar al-Fikr, 2004.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Al-Hilal: Journal of Islamic Astronomy

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.